Damee hariiroo dhala namaa fi saalqunnamtii keessatti, dhorkaa fi yaadni dogoggoraa baay’eedha. Dhimma dhorkaa akkasii keessaa tokko yeroo laguu walqunnamtii saalaa raawwachuudha. Namoonni baay’een yeroo kanatti sochii saalqunnamtii irratti hirmaachuun nageenya, faayidaa fi balaa inni fidu ni gaafatu. Barreeffama kana keessatti mata duree kana keessa lixna, sheekkoo tokko tokko ni balleessina, akkasumas namoota filannoo kana ilaalaniif hubannoo gatii guddaa qabu ni kennina.
Laguu jechuun maali?
Mata duree kana keessa gadi fageenyaan osoo hin seenin dura laguu maal akka ta'e hubachuun murteessaadha. Laguun yeroo baay'ee laguu dubartii jedhamuun kan beekamu yoo ta'u, marsaa laguu keessatti qaama uumamaa ti. Innis dhangala’aa uwwisa gadameessaa kan of keessaa qabu yoo ta’u, ji’atti tilmaamaan al tokko ni mul’ata. Yeroo kana keessatti dubartoonni hedduun sababa jijjiirama hormooniitiin jijjiiramni qaamaa fi miiraa ni mudata.
Oduu Durii fi Yaada Dogoggoraa
Yaada sobaa #1: Qulqullina kan hin qabnedha
Yaadni dogoggoraa beekamaan tokko yeroo laguu walqunnamtiin saalaa qulqullina kan hin qabne ta’uu isaati. Dhugaa jiru yoo ilaalle, hanga hiriyyoonni lamaan mijataa ta’anii fi of eeggannoo barbaachisaa ta’e godhamutti, muuxannoo qulqulluu fi nageenya qabu ta’uu danda’a.
Yaada sobaa #2ffaa: Dhukkubsiisa
Oduu durii biraa nama laguu qabuuf garmalee nama dhukkubsa jechuudha. Namoonni tokko tokko miira namaa kan hin tolle taʼus, kaan immoo sochiin saalaa dhugumatti dhiitaʼuu laguu salphisuu fi boqonnaa akka argatu hubatu.
Yaada sobaa #3: Nageenya Hin Qabu
Faallaa yaada ummataatiin walqunnamtiin saalaa yeroo laguu akka waliigalaatti nageenya qaba, hanga hiriyyoonni lamaan beekanii fi hayyamanitti. Haa ta'u malee, balaawwan murtaa'an ilaalamuu qaban jiru, isaanis kutaalee itti aanan keessatti ni qoranna.
Nageenya qabaa?
Yeroo laguu walqunnamtii saalaa raawwachuun akka waliigalaatti nageenya qaba. Haa taʼu malee, wantoota yaada keessa galchuu qaban tokko tokkotu jira:
Balaa Infeekshinii
Balaawwan laguu waliin walqabatan keessaa tokko saaxilamummaan dhukkuba infekshinii dabaluudha. Qulqullina sirrii ta'e eeguu fi balaa dhukkuba kanaan qabamuu hir'isuuf eegumsa kan akka kondomii fayyadamuun murteessaadha.
Balaa Ulfaa
Carraan isaa xiqqaa ta'us, ammallee yeroo laguu ulfaa'uun ni danda'ama. Yoo ulfa irraa fagaachuu barbaadde mala ittisa da'umsaa dabalataa fayyadamuun gaariidha.
Faayidaa Wal Qunnamtii Saalaa Yeroo Laguu
Dhukkubbii Hir'isuu
Namoota tokko tokkoof sochiin saalaa dhiita’uu laguu salphisuu fi dhukkubbii hir’isuu danda’a.
Miira Fooyya'e
Walqunnamtiin saalaa endorphin akka gadi lakkifamu kakaasuu danda'a, kunis miira fooyyessuu fi dhiphina hir'isuuf gargaaruu danda'a.
Walitti dhiyeenya guddifame
Yeroo kanatti sochii saalqunnamtii irratti hirmaachuun walitti dhufeenya miiraa hiriyoota gaa’elaa gidduu jiru cimsuu danda’a.
Balaa fi Of eeggannoowwan
Qulqullina
Muuxannoo qulqulluu fi nageenya qabu mirkaneessuuf qulqullina sirrii ta’e murteessaadha. Hiriyoonni lamaan walqunnamtii saalaa duras ta’e booda bishaan waraabuu qabu, kondomii fayyadamuun ni gorfama.
Waliin dubbii
Ifaafi amanamummaadhaan haasaʼuun baayʼee barbaachisaadha. Hiriyoonni lamaan yeroo laguu sochii saalqunnamtii irratti bobba’uu isaanii dura sadarkaa mijataa fi daangaa isaanii irratti mari’achuu qabu.
Akkaataa Haasaa sanatti Itti dhiyaachuu Dandeenyu
Mata duree walqunnamtii saalaa yeroo laguu fiduun miira namaa kan kakaasu ta’uu danda’a. Haasaa kanaaf gara laafinaafi hubannoodhaan itti dhiyaachuun barbaachisaadha. Hiriyoonni gaa’elaa lamaan mijataa fi kabaja akka itti dhaga’amu mirkaneessi.
Gorsa Jajjabinaaf
Bakka mijataa taʼe filadhu.
Yoo barbaachise dibata fayyadamuu.
Fedhii hiriyaa gaa'elaa keessaniif xiyyeeffannaa kennaa.
Yoo barbaachisaa ta'e boqonnaa fudhadhu.
Filannoowwan Walqunnamtii Saalaa Seensaa
Yoo walqunnamtiin saalaa seenuu filannoo hin taane ykn hin filatamne ta’e, yeroo laguu walitti dhiyeenya eeguuf karaaleen biroo kanneen akka wal hammachuu, dhungachuu fi gosoota jaalala qaamaa biroo ni jiru.
Gama Miiraa fi Xiin-sammuu
Yeroo laguu walqunnamtii saalaa gama miiraa fi xiinsammuu adda baasuun barbaachisaa dha. Namoonni dhuunfaa tokko tokko ofitti amanamummaa itti dhaga'amuu danda'a, deeggarsa miiraa fi tasgabbii kennuunis murteessaadha.
Jijjiirama Hormoonii
Yeroo baayyee laguun jijjiirama hormoonii miiraa fi fedhii hiriyoota gaa'elaa lamaan irratti dhiibbaa uumuu danda'uun kan walqabatudha. Jijjiirama kana hubachuu fi isaaf miira qabaachuun muuxannoo waliigalaa fooyyessuu danda’a.
Goolaba
Walqunnamtiin saalaa yeroo laguu filannoo dhuunfaa yoo ta’u, hiriyyoonni lamaan of eeggannoo fi ilaalchaan gochuu qabu. Hiriyoonni gaa’elaa lamaan ifatti yoo waliin haasa’an, qulqullina sirrii yoo shaakalan, akkasumas of eeggannoo yoo godhan muuxannoo nageenya qabuu fi gammachiisaa ta’uu danda’a. Haa ta'u malee, balaa kanaan walqabatee dhufu beekuu fi tarkaanfii barbaachisaa ta'e fudhachuun wal-qunnamtii qulqulluu fi nageenya qabu mirkaneessuun barbaachisaa dha.
