Chaayinaatti ergamtuun Ameerikaa biyyattiin ka'umsa vaayirasii Covid-19 irratti ''caalaatti amanamummaa'' akka qabaattu gaafateera.
Yaadni isaa kun kan kenname erga miidiyaaleen Ameerikaa ejensiin federaalaa tokko weerarri kun dhangala’aa laabraatoorii Wuhaan keessatti mul’ate irraa eegaluu akka hin oolle erga gabaasaniin booda guyyaa tokko booda.
Ministeerri Inarjii vaayirasichi akka tasaa dhangala'uu isaa ''amantaa gadi aanaa'' qabaachuun xumureera jedhameera.
Ministeerri haajaa alaa Chaayinaa ka'umsi Covid ''waa'ee saayinsii waan ta'eef siyaasa ta'uu hin qabu'' jechuun deebii kenne.
Ameerikaan baatii kana keessa balaliin basaasaa Chaayinaa jedhamtu erga kuffiftee booda walitti dhufeenyi Waashingitan fi Beejiing waldhabdee keessa jira.
Ambaasaaddar Nicholas Burns sagantaa Mana Maree Daldalaa Ameerikaa Isniina kaleessaa irratti akka himanitti Chaayinaan ''waan waggaa sadii dura Wuhaan keessatti ka'umsa rakkoo Covid-19 waliin ta'e caalaatti amanamummaa qabaachuu qabdi'' jedhan.
Kutaan anniisaa kanaan dura vaayirasichi attamitti akka jalqabe murtoon akka hin jirre ibsee ture.
Dhaabbileen Ameerikaa biroos xumura adda addaa kan fudhatan yoo ta’u, argannoo isaanii irratti amantaa adda addaa qabu. FBIn bara 2021tti vaayirasichi mana yaalaa keessaa akka dhangala'e ''amantaa giddu galeessaa'' qabaachuun xumureera.
Qorannoowwan biroon akka agarsiisanitti, gabaa nyaata galaanaa fi bineensota bosonaa Huanan Wuhaan keessatti bineensota irraa gara namaatti utaaluu isaati.
Qorannoon ka'umsa Covid akka jedhutti ragaaleen gabaa agarsiisa
Gabaasni dhokataan hin beekamne qondaalli basaasaa olaanaa Ameerikaan Onkoloolessa bara 2021 baase akka jedhutti, dhaabbileen basaasaa Ameerikaa afur bineensa dhukkuba kanaan qabame ykn vaayirasii kanaan walqabatu irraa madde ta'uu ''amantaa xiqqaadhaan'' madaalaniiru.
Dubbi himaan nageenya biyyaalessaa Waayit Haawus Joon Kirbii Isniina kaleessaa akka jedhanitti ammallee karaa lamaan keessaa tokko argachuun dhaabbataa hin jiru.
“Ka’umsa weerara Covid-19 irratti mootummaa Ameerikaa keessatti xumuraa fi waliigalteen murtaa’aan hin jiru” jechuun waa’ee kutannoo kutaa anniisaa gabaase yeroo gaafataman ibsa gaazexeessitootaaf kennaniin.
Dubbi himtuun ministeera haajaa alaa Chaayinaa Isniina kaleessaa ammas yaada laabraatoorii dhangala'uu kana kuffisaniiru.
Maa'oo Niing qorattoonni Ameerikaa ''Chaayinaa dibachuu akka dhiisanii fi ka'umsa hordofuu siyaasaan akka dhaabbatan'' gaafataniiru.
Kutaan anniisaa Ameerikaa yaada dhangala'aa mana yaalaa kana irratti akka qubate erga gabaafamee booda, Senetera Rippabilikaan Toom Kootan tiwiitara isaanii irratti ''sirrii ta'uun isaa dhimma hin qabu'' jechuun tiwiitara isaanii irratti barreesse.
"Wanti barbaachisaa ta'e kun akka lammata hin taaneef Paartii Koominiistii Chaayinaa itti gaafachuudha."
Miseensi Kongiresii paartii Dimookiraatotaa Masaachusets Seth Moulton CNN'tti akka himanitti, xumura kutaan anniisaa gabaase kanaan ''guutummaatti akka hin ajaa'ibsiifamne'' himaniiru.
"Chaayinoonni tarkaanfii hunda irratti Covid dogoggoraan qabataniiru, [fi] rug jalatti haxaa'uuf yaalaa jiru," jedhan.
